103 Rocznica Wybuchu Powstania Wielkopolskiego
Opublikowano 27 grudnia 2021

Dnia 23 listopada 2021 r. Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej podpisał ustawę z dnia 1 października 2021 r. o ustanowienie Narodowego Dnia Zwycięskiego Powstania Wielkopolskiego.
Ustanowione nowe Święto Państwowe będziemy obchodzić 27 grudnia każdego roku.
Cała Wielkopolska pamięta o zwycięskim zrywie Wielkopolan, który przełożył się na ogólnopolski wymiar i doprowadził do odzyskania niepodległości przez Polskę. Ustanowienie tego dnia świętem wszystkich Polaków pozwala na uczczenie go w należny mu sposób.
O godzinie 12.00 na boreckim rynku, przed tablicami pamiątkowymi, przedstawiciele władz samorządowych złożą kwiaty i zapalą znicze. Na budynku Ratusza zawisną flagi upamiętniające 103. rocznicę wybuchu Powstania Wielkopolskiego.
Dodatkowo, na grobach Powstańców Wielkopolskich spoczywających na terenie naszej gminy, zostaną zapalone znicze oraz umieszczone pamiątkowe tabliczki „Powstaniec Wielkopolski”.
Zakup tabliczek sfinansowano ze środków Gminy Borek Wlkp.
Z okazji 103. rocznicy wybuchu Powstania Wielkopolskiego Burmistrz Borku Wielkopolskiego Pan Marek Rożek przygotował referat okolicznościowy pt. „Pamięci Tych, którzy dali wolność”. Zapraszam do lektury.

Pamięci Tych, którzy dali wolność

Spory tyczące się przyczyn upadku w XVIII wieku państwowości polskiej trwają od setek lat i będą przedmiotem badań jeszcze wielu pokoleń. Nie zamierzam się do nich odnosić. Chcę jedynie przybliżyć Państwu tylko znikomy, ale jakże ważny dla nas, mieszkańców Ziemi Boreckiej, wycinek historii związany z kilkutygodniowym okresem działań i walki, mający bezpośredni wpływ na odzyskanie utraconej niepodległości.
Kiedy wybuchła I wojna światowa, Wielkopolanie znaleźli się w armii pruskiej, ale w drugiej połowie 1918 r. masowo powracali do domu, do domu który miał się nazywać Polska. Jak feniks z popiołów, w listopadzie 1918 r. zaczęło odradzać się państwowość polskie. W lasku Compiegne podpisano rozejm, który w praktyce był kapitulacją II Rzeszy Niemieckiej. Niemcy przegrały wojnę na Zachodzie, ale nie na Wschodzie. Nie zamierzały oddać Wielkopolski, Śląska czy Pomorza. Wielkopolanie zdawali sobie z tego sprawę. Powstawały Rady Robotniczo–Żołnierskie, a w dniach od 3 do 5 grudnia 1918 r. w Poznaniu spotkali się przedstawiciele ,,terenowi liderzy” znacznej części Wielkopolski, powołując do życia Naczelną Radę Ludową. Podobne powiatowe i gminne powstały w teranie. 12 grudnia powstała Rada Ludowa w Borku. Przystąpiono do formowania oddziałów zbrojnych złożonych z ochotników. Wielkopolanie postanowili czekać na decyzję zwycięskich mocarstw w sprawie Wielkopolski. Uznano jednak, że nie zaszkodzi na wszelki wypadek przygotować się do powstania. Przyjazd do Poznania Ignacego Paderewskiego, manifestacje na jego cześć sprowokowały Niemców, w efekcie czego padły strzały – rozpoczęło się spontanicznie powstanie. Dowództwo objął major Stanisław Taczak, a następnie generał Józef Dowbór–Muśnicki. Powstanie ,,rozlało” się na znaczną część Wielkopolski.
Mieszkańcy gminy Borek Wielkopolski nie pozostali obojętni na losy Wielkopolski i sprawę przyłączenia do odradzającego się państwa polskiego. Już 11 listopada z Jarocina przybył Marceli Hildebrant – emisariusz konspiracyjnej organizacji wojskowej ,,Jedność”. Efektem podjętej współpracy było zawiązanie się RRŻ, utworzono punkt werbunkowy, gromadzono broń. W dniu 8 stycznia oddział ochotników dotarł w godzinach popołudniowych do Gostynia, gdzie pod dowództwem Ignacego Talarczyka, zameldowali swoją gotowość do walki dowódcy tworzonej właśnie grupy ,,Leszno” por. Bernardowi Śliwińskiemu. Zostali skierowani na odcinek frontu południowo–zachodniego w okolice Kąkolewa. 9 stycznia zajęli dworzec w Kąkolewie i zrobili rozpoznanie w kierunku Osiecznej. Wobec informacji o planowanym przez Niemców ataku na Osieczną 10 stycznia 1919 r., w sile jednego plutonu, Ignacy Talarczyk wyruszył wesprzeć walczących tam powstańców. Doszło wówczas do tzw. bitwy ,,Pod Wiatrakami”. Okazała się ona zwycięska, zdobyto sprzęt wojskowy, wzięto 25 jeńców, zginął niestety pierwszy powstaniec z Ziemi Boreckiej – Stanisław Gogulski. Tego samego dnia oddział borecki stoczył jeszcze jedną bitwę o dworzec w Kąkolewie. Wobec miażdżącej przewagi niemieckiej wycofali się w kierunku Garzyna. W nocy powstańcy ponownie zajęli Kąkolewo. W dniu 11 stycznia, ponosząc duże straty (dziewięciu poległych), Ignacy Talarczyk wycofał się w kierunku Garzyna. Po otrzymaniu amunicji odział borecki 12 stycznia zajął wieś Kąkolewo i znów został wyparty. Ostatecznie przy wsparciu kompanii gostyńskiej zajęto wieś i stację Kąkolewo. Utrzymano ten odcinek już do końca działań.
W Trewirze 16 lutego podpisano rozejm, a ostatecznie postanowieniem konferencji wersalskiej przyłączono Wielkopolskę do Polski. Tak ostatecznie spełnił się ,,sen o wolności".
Oddział borecki dał początek kompani borecko–krobskiej, która wraz z grupą ,,Leszno”, do której należała, rozkazem dziennym nr 61 Dowództwa Głównego z 6 marca 1919 r. weszła do 6 pułku 2 dywizji Strzelców Wielkopolskich. Społeczeństwo miasta Borku ufundowało sztandar dla boreckiej kompani – srebrny orzeł na czerwonym tle, wykonany przez Stanisławę Sobańską, Antoninę Sobańską, Zofię Geisler i Joanne Lenartowicz. Na sztandar ten składali przysięgę w dniu 1 lutego 1919 r.
Rok rocznie oddajemy hołd synom Ziemi Boreckiej poprzez pamięć. Nasze osiedle i ulice noszą ich imię. Groby i tablice są świadectwem. Dali nam swoją postawą wolność płacąc często własnym życiem. Ich pamięć musi trwać. Tak długo jak my pamiętamy, oni żyją wśród nas. Cieszy więc fakt ustanowienia 27 grudnia świętem państwowym o nazwie: Narodowy Dzień Zwycięskiego Powstania Wielkopolskiego.